ÇİZGİ romanlarda, Hollywood filmlerinde görmeye alıştığımız posta arabası ya da posta treni soyguncuları kılık değiştirdi. Reenkarnasyona uğrayan soyguncular, artık at yerine spor arabalarla geldikleri konaklama yerlerindeki treylerleri soyuyor. Ama bu kez tabanca tüfek sesleri arasında değil de sessiz sedasız. Üstelik bir de tüfekli muhafızlar eşliğindeki posta aracı sürücüleri yerine silahsız şoförler var… En önemli farklardan biri de taşınan yüklerin toplam değeri ve frekansı elbette vahşi batının çok çok üzerinde… Her gün Avrupa karayollarında servet değerinde yük taşınıyor. Bu yükler, taşımacılara yönelik olarak giderek artan suçlular için kolay birer av niteliğinde. Durum öylesine ciddi bir hal aldı ki; Avrupa Komisyonu, Hollandalı Panteia Gruba bağlı NEA taşımacılık araştırma ve eğitim enstitüsünden güvenli park alanları ağı oluşturmak için olasılıkları araştırmasını, park alanlarının içinde ve çevresinde genel anlamda güvenliği artırmak için tavsiyelerde bulunmasını talep etti.  Araştırmanın sonuçlarından biri, LABEL projesinde sunuldu.

Yolda çalınıyor

NEA’dan Hans Visser ve Aad van den Engel, ‘trans-Avrupa karayolu ağında karayolu taşıma operatörleri için güvenli park alanları ağı oluşturma ile ilgili fizibilite incelemesinin ortak sorumluları idiler. Taşımacılığa yönelik suçların bir noktada karayolu yük taşımacılığının kuyusunu kazabileceği zamanla anlaşılır hale gelmiş olsa da Avrupa’da veri eksikliği umutsuz boyutlarda. Ancak Avrupa Parlamentosu sorunun tamamen farkında. NEA’nın hazırladığı rapordan, yapılması gereken çok iş olduğu sonucu çıkıyor. Özellikle şoförler yolda mola verdikleri zaman pek çok değerli eşya çalınıyor. 2002’de, 130 bin güvenli park alanı ihtiyacı olduğu hesaplanmış, geçen sürede sayı daha da artmış. Aradaki açığı kapatmak için bu yıl TIR parklarına  1.4 milyar Avro yatırım yapılması gerekiyor.

Kayıt yok

Araştırmacılar, incelemeleri sırasında poliste ve resmi acentelerde bilgi bulunmadığını gördüler. Visser: “Ne yazık ki Avrupa ülkeleri olaylarla ilgili hemen hemen hiç kayıt tutmuyorlar ve eğer tutsalar bile ne tür bir suç işlendiğini anlamak mümkün değil. Hırsızlık bir kamyondan mı yoksa römorktan mı yapılmış? Olay park alanında mı, yükleme-boşaltma sırasında mı yoksa yolda mı olmuş? Soyguncular yükü özellikle mi hedef almışlar? Diğer bir deyişle önceden sahip oldukları bilgiler doğrultusunda mı eylemi gerçekleştirmişler? Sonunda bir rakama ulaştık: Uluslararası taşımacılıkta bir kurban olma olasılığı yılda yüzde 3.3.” olayların yüzde 40’ı park alanlarında gerçekleşiyor.

Setpos için 11 milyon Avro bütce

Park alanları ile ilgili rapor şimdiden somut sonuçlar doğurdu. Bunların ilki, SETPOS olarak bilinen pilot projeydi. Bu projede AB ve çok sayıda şirket, sadece park alanları ağını değil, şoförlerin uydu ve internet aracılığı ile güvenli park alanlarında rezervasyon yaptırması gibi ek sistemleri de kurma girişiminde bulunacaklar. SETPOS’un bütçesi yaklaşık 11 milyon Avro ve bunun da yarısına yakını Avrupa Birliği tarafından sağlanıyor. Raporda yer alan bir başka öneriyi uygulamak için de adımlar atılıyor. Bu da Michelin Star sistemi türünden bir etiketleme sisteminin başlatılmasını da içeren LABEL projesi.

LABEL: park alanları için Mavi Bayrak

LABEL projesi, NEA koordinatörlüğünde 1 Eylül 2008’de başlatıldı. Proje, karayolu taşımacılarına yönelik park alanları için standartlar oluşturmak üzere tasarlanmış. Aynı zamanda çok sayıda park alanı için sertifikasyon sürecini test etmeye yönelik bir araştırmayı da içerecek. Süreç, düzenli sertifikasyon, habersiz ziyaretler ve kullanıcılardan edinilecek bilgileri de içeriyor. Karayolu taşımacılarının güvenli bir güzergah planlamak için kullanacakları bir çevrimiçi bilgi sistemi geliştirmek için de adımlar atılıyor. Şoförler yol boyunca bir park alanının kalitesini de tanımlayabilecekler. Turistlere ve tatilcilere kumsalın veya marinanın iyi olup olmadığını gösteren ve uluslararası bir işaret olan Mavi Bayrak’a benzer bir etiket, park alanları için tasarlanacak. LABEL sadece rahatlık ve hizmet değil, her şeyin ötesinde güvenlik ile ilgili bir proje.

NEA tarafından tavsiye edildi

LABEL, NEA’nın önerilerinden ortaya çıktı. Taşımacılığa yönelik suçlar ile ilgili olarak  Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Komisyonu için yapılan araştırmalarda, NEA güvenli park alanları ağının emniyeti nasıl artıracağını açıkladı. Suçlular darbelerini, kamyonların hareket ve varışları sırasında ama en çok da yolculuk esnasında indiriyorlar. Şoförler, biraz da sürüş süreleri ve dinlenme zamanları ile ilgili yönetmelikten doğan zorunluluklara bağlı olarak düzenli mola vermek zorundalar. Suçlular da işte bu zamanlarda ortaya çıkıyor. Sorunun uluslararası nitelikte olması ve geniş bir kitleyi ilgilendirmesi, yetkililer, sertifikalandırma acenteleri, sigortacılar, taşıma şirketleri ve park alanlarının idarecileri de dahil olmak üzere tüm paydaşlarının sıkı işbirliği yapmalarını gerektiriyor. Bu durum, Haziran 2010’a kadar devam edecek olan LABEL projesinde de detaylı biçimde ele alınıyor.