Geçmişte hem ülkemizde hem de dünyanın pek çok ülkesinde çok acı kazalara, çevre felaketlerine şahit olduk. Bu felaketleri azaltmak, insanları ve çevreyi daha çok korumak için önlemler alınmaya devam ediyor. Ancak ne var ki, riskler halen çok yüksek seviyelerde.

Gelişen teknoloji, bilinç düzeyinin ve altyapının yükseltilmesi, kontrol ve yaptırımların arttırılması bu riskleri zamanla daha da azaltacaktır. Fakat zamanla yarıştığımız bu süreçte her şeyin daha hızlı ilerlemesi gerekiyor. Türkiye mevzuat açısından bu konuda Avrupa’yla paralel ilerliyor ama uzmanlar halen hem yasal platformda hem de uygulamada bir çok eksiğimizin olduğunu dile getiriyorlar.

Cezalar caydırıcı değil

ADR mevzuatına uyulmadığı durumlarda verilen para cezaları hemen herkes tarafından caydırıcı bulunmuyor. Örneğin 2016 yılı için geçerli olan; Tehlikeli Madde Faaliyet belgesi almadan faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişilere 1.162 TL, Tehlikeli yük taşıyan araçta, taşıma evrakının bulunmaması durumunda gönderene verilen 580 TL cezalar gibi diğer uygunsuz durumlar için verilen cezalar da oldukça düşük. Bazı sektör temsilcileri AB standartları için baz alınan bu rakamların Türkiye için daha radikal kararlarla arttırılmasından yana.

AB ülkelerine giden taşımalarda mevzuatın gerekliliklerine uyulması konusundan daha hassas davranılırken, yurtiçi taşımalarda daha gevşek davranıldığı halen acı bir gerçek. Trafik kazalarının, altyapı eksikliklerinin çok olduğu ülkemizde hem yetkililerin hem de sektör mensuplarının her anlarını düşünerek daha ciddi bir yaklaşım içerisinde olmaları herkesin en büyük temennisi. 

Yetkin personel halen az

ADR yönetmeliğinin ülkemizde de kabul edilmesinden sonra bu konuda uzmanlaşan profesyoneller oldu. Buna paralel olarak eğitim ve danışmanlık hizmeti veren bir çok kurum da açıldı. Yıllardır eğitim alan binlerce kişi var fakat sektörün genel bakışı bu eğitimi alanların önemli bir kısmının yetkin düzeye ulaşamadığı yönünde. Bir kısmı aldıkları eğitimi geliştirebilecek uygun çalışma ortamları bulamadığı gibi bir kısmı da hizmet verdikleri firmaların kurumsallaşamamalarından şikayetçi. Türkiye’nin genel altyapı sorunları da eklenince ADR konusunda tüm ayakların sağlam bastığı iş süreçlerine rastlamak bir hayli güçleşiyor.

TMGD eğitimi alan kişilerin bireysel olarak kendilerine geliştirme ve sorumluluk duygusuyla çalışma gayretleri olmalı. Diğer taraftan firmalar da bu gelişmeyi ek eğitimler ve kontrollerle de ilerletebilmeliler. Tank işletmecisinden alıcıya, gönderenden boşaltana kadar tüm kesimlerin sorumlulukları yönetmelikte açıkça belirtilmiştir. Bu ayaklarından birinde oluşacak aksaklık, sorumsuzluk üzücü olayların yaşanmasına neden olabilir.

TEYTED Tehlikeli İşlerin Tehlikesizce Yapılması İçin Çalışıyor

Tehlikeli Yük Taşımacıları Eğitmenleri ve Danışmanları Derneği(TEYTED) 2014 yılında kuruldu ve bu alandaki gelişmeleri yakından takip ederek sektörü aydınlatmaya çalışıyor. Sektörde oldukça tecrübeli bir isim olan derneğin genel sekteri İlker Karabulut sorularımızı yanıtladı.

Türkiye’de ADR taşımacılığı alanında gelinen noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz? Bir çok alanda olduğu gibi bu konuda da pratik uygulamada sıkıntılar yaşıyor muyuz?

ADR’nin ilk yönetmeliği 2007 yılında yayınlanmıştı. İkinci yönetmelik 2013 yılında yayınlandı. 3 yıl gibi kısa bir sürede sistemi oldukça besleyecek çalışmalar yapıldı. Ancak halen ince detaylarda eksiklikler bulunmaktadır. Bunlar da zaman içinde tamamlanacaktır. Pratik uygulamaların eksikliğinin yanı sıra sisteme hızlı girişin ve ülkemizin genel anlayışının etkisinde kalan bazı sıkıntılar görünmektedir. Yeteri tecrübeye sahip olmayan personel ve danışmanlar ile bir insanın hayatını önemsemeyen iş yeri sahipleri maalesef gelişmeleri gecikmeli olarak takip etmektedir. Uygun olmayan sevkiyatların engellenebilmesi için cezai müeyyidelerin biraz arttırılması ve kurumsal yapıların yaygınlaştırılması gerekmektedir.

Dernek olarak sektörün daha iyi bir çizgiye gelmesi için çalışmalarınız ve projeleriniz nelerdir?

Derneğimiz en son olarak 26 Nisan 2016 Tarihinde Pİ toplantılarımız çerçevesinde Boğaziçi Mezunlar Derneği’nde ‘'Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi Düzenlenmesi Hakkında Yönerge‘’ ve benzeri diğer ikincil mevzuat kapsamında; parsiyel taşımacılık yapan işletmeler; kargo işletmeleri, nakliyat ambarları, taşıma işleri organizatörleri, freight forwarderlar vb. firmalar ile bu hizmetlerden faydalanan kurum ve kuruluşlarının ADR ve TMKTHY kapsamında yapması gereken iş ve işlemlerin bakanlık görüşünün ilgili yetkililerce ifade edildiği, yıllık rapor ve kaza raporu ile taraflar ve sorumlulukları sırasında yapmaları gereken önemli başlıklara değinildiği; liman tesisleri ve yük ilgililerinin yapması gerekenler ile teknik mevzuat kapsamının ekonomik, sosyal ve çevre etkileri kapsamında teknik düzenlemenin sağlayacağı faydaları konuşulduğu semineri gerçekleştirmiş bulunmaktayız.

T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı yetkilerinin ve sektör temsilcilerinin katılımı ile gerçekleşen seminerimizde birçok konunun konuşulduğu ve tartışıldığı ve ileriye yönelik kamu tarafının sektörün beklentilerini ve ihtiyaçlarını bilmek açısında önemli noktaları aydınlatıldığı yönde olumlu gelişmeler göstermiştir.

17 Şubat 2014 tarihinde kurulan Tehlikeli Yük Taşımacıları Eğitmenleri ve Danışmanları Derneği(TEYTED); ülkemiz tehlikeli yük, mal, madde, atık ve taşımacılığı ile ilgili olarak kamu, yarı kamu ve özel kurum, kuruluş ve teşekkülleri bilgilendirmek, uygulanan ulusal ve uluslararası mevzuatı takip etmek ve doğru şekilde tarafları bilgilendirip bilinçlendirmektir. TEYTED bu kapsamda sempozyumlar, toplantılar, seminerler, eğitimler ve zirveler de düzenlemektedir.

Misyonumuz canlıların, çevrenin ve ekonomik değerlerin insan eli ile oluşturulmuş ve/veya oluşturulabilecek tehlike risklerinden arındırılması ve tehlikeli madde ve maldan kaynaklanan tehlike bilincinin farkındalığının oluşturularak tehlike risklerinin bertaraf edilerek tehlikeli işlerin tehlikesizce yapılması ile daha yaşanabilir bir ülke ve dünyamızın oluşmasına katkıda bulunmaktır.

Vizyonumuz tehlikeli işler ile uğraşan tüm tarafları ilkeli ve sorumlu yaklaşımlarımız ile bir araya getirmek ve yenilikçi, akılcı çözümler sunarak tehlikeli işlerin tehlikesizce yapılması noktasında standartlara katkıda bulunarak risksiz çalışma ortamları ve çevreler inşa etmek.

Halen ülkemizde kargo taşımacılığında kargo işletmecileri, lojistik işletmeler ve nakliyat ambarları ve benzeri taşımacılık ile iştigal eden işletmeler ADR konusunda hem yeterli bilgiye sahip değildirler hem de kurumsal müşterileri zorlamadığı sürece bu kapsamda mevzuata uygun taşıma gerçekleştirmemektedirler.

Özellikle karayolundan sonra demiryolu ve denizyolunda da hatta çok yakında havayolunda da tehlikeli maddenin taşınması uluslararası ve ulusal kurallar çerçevesinde yürütülmeye başlanacaktır. Bu nedenle de ilgili kurum ve kuruluşları gerekli hassasiyeti göstermesi gerekmektedir.