Araç Lojistikçileri Derneği (ARLOD) 18’inci Olağan Genel Kurulu gerçekleştirildi. ARLOD Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Ağaçlı, Genel Kurul toplantısında yaptığı konuşmada otomotiv ve lojistik sektörüne ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Ağaçlı, 2022 yılında otomotiv pazarının, üretim sıkıntısı, arz-talep dengesizliği, para piyasalarında yaşanan dalgalanma, enflasyon ve kur artışı gölgesinde beklenenin altında bir performans gösterdiğini söyledi. Yarı iletken çip tedarik probleminin devam etmesinden kaynaklı olarak araç bulunurluğu konusunda sorunların yaşadığını ifade eden Ağaçlı, “Bütün bu olumsuzluklara rağmen geçtiğimiz yıl, Türk otomotiv sanayisinin ihracat ve üretimde yine de iyi bir performans gösterdiğine tanık olduk. Türk otomotiv endüstrisinin rekabetçi yaklaşımıyla mevcut sıkıntıların üstesinden gelmeyi başardı. OSD verilerine göre; 2022 yılında toplam üretim bir önceki yıla göre, yüzde 6 oranında artarak toplam 1 milyon 352 bin 648 adet, Otomobil üretimi ise yüzde 4 oranında artarak 810 bin 889 adet düzeyinde gerçekleşti” dedi.

Ticari araç grubunda, 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde üretim yüzde 10 seviyesinde artarken, ağır ticari araç grubunda yüzde 26 ve hafif ticari araç grubunda yüzde 8 oranında arttığını belirten Ağaçlı söyle devam etti: “2022 yılı Ocak-Aralık döneminde toplam pazar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artarak 827 bin 147 adet düzeyinde gerçekleşti. Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2022 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 6,2 oranında artarak 783 bin 283 adet olarak gerçekleşti. Otomobil satışları ise yüzde 5,5 oranında azalarak 592 bin 660 adet olurken, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 8,6 artarak 190 bin 623 adede ulaştı. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2022 Aralık ayında yüzde 85 artarak 115 bin 220 adet, otomobil pazarı yüzde 99 artarak 86 bin 774 adet, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 55 artarak 28 bin 446 adet oldu” dedi.

Ağır ticari araç pazarı yüzde 30 seviyesinde arttı

Hafif ticari araç pazarında ise ithalatın payı yüzde 41 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, toplam hafif ticari araç satışları yüzde 9, yerli hafif ticari araç yüzde 15 ve ithal hafif ticari araç satışları yüzde 1 oranında arttı. Son 10 yıllık ortalamalara göre 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde otomobil pazarı yüzde 2 azalırken, hafif ticari araç pazarı yüzde 3, ağır ticari araç pazarı yüzde 30 seviyesinde arttı.

Toplam Pazar on yıllık ortalamaya paralel seviyede gerçekleşti. 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 4 oranında, otomobil ihracatı ise yüzde 1 oranında arttı. Bu dönemde, toplam ihracat 970 bin 124 adet, otomobil ihracatı ise 571 bin 218 adet düzeyinde gerçekleşti. Böylece, 2022 yılı Ocak-Aralık döneminde toplam üretimin yüzde 72’si ihraç edilmiş oldu. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı dolar bazında yüzde 6, Avro bazında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18 arttı.

Ocak-Aralık döneminde kapasite kullanım oranları, otomobil ve hafif ticari araçlarda yüzde 70, kamyon grubunda yüzde 92 otobüs-midibüs grubunda yüzde 41 ve traktörde yüzde 66 olarak gerçekleşti. Ocak-Aralık döneminde otomotiv sanayiinin toplam kapasite kullanım oranı yüzde 70 oldu” diye konuştu.

2023 yılı beklenti ve endişeler

Türkiye 2023 yılında seçim ekonomisine girmesi, likidite açısından bolluk yaşanmasına, tüketici nezdinde ise, mevcut arz sıkıntısının yanı sıra, fiyat artışı beklentisiyle birlikte otomobilin yatırım aracı olarak görülmesi, otomotiv sektörünün canlanmasında etkili olacak.

“2023 yılı küresel ölçekte temkinli toparlanma yılı olarak öngörülüyor” diyen Adnan Ağaçlı, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu dönemde enflasyon ile mücadelede ülkelerin uygulamaya başladığı sıkı para politikaları, 2023 yılında resesyon yaşanma ihtimalini artırıyor. Özellikle Avrupa’yı etkileyen enerji belirsizliği ve resesyon kaygıları, ihracat pazarına dair de belirsizlikler içermektedir. Her ne kadar çip krizi kısmi olarak çözülse de 2023 yılında da etkisini devam ettireceği düşüncesi hakim. Bununla birlikte Ukrayna ve Rusya savaşının Avrupa ülkeleri ekonomisi üzerinde yarattığı baskı devam edecek gibi gözüküyor. Hem ülkemizde hem de küresel olarak yaşanan enflasyonist ortamda, araç bulunurluğunun pazarın belirleyicisi olduğu bir yıl da, hammadde ve yarı mamul krizi, tedarik sıkıntısı ve son çeyrekte boy gösteren lojistik sorunları, enerji krizi, çip sorunu, pazar seyrini etkiyecek hususlardır. Bu durum 2023’te de devam etme riski ve beklentisi oldukça yüksek gibi görünüyor. ‘Araç bulunabilirlik’ sorununu oran olarak, yılın son çeyreğinde bir miktar daha azalmasını ve 2023 yılında pazarın 750-800 bin adet bandında gerçekleşmesini tahmin ediyoruz.”

Önü alınamayan fiyat ve öngörülemeyen maliyet artışları nedeniyle 2023’ün çok zor bir yıl olacağını vurgulayan Ağaçlı, “Böylesi sıkıntılı bir dönemin, araç lojistiği sektörü ve sermaye yapısına zarar vermemesi ve bu zorlu dönemde doğru pozisyon alabilmemiz için hükümet ve özellikle lojistik zinciri içerisinde yer alan sektör dinamikleri ve paydaşlarımızdan beklentimiz sektöre gerekli desteği sağlamalarıdır” dedi.