Geçtiğimiz yıl Mart ayında kabul edilen ‘Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik’in 1 Ocak 2009 tarihinde yürürlüğe girecek olması, ADR konusunu gündemden düşürmüyor. ADR konusunda Türkiye’de belgelendirme işleminin yapılamaması, tehlikeli madde taşımacılığında emniyete önem veren firmalarının ‘ADR’ sertifikalı tankerlerini bugüne kadar yurtdışından temin etme yoluna gitmesine neden oluyordu. Bundan sonra, uygulamanın başlaması, Türkiye’nin ‘ADR Konvansiyonu’na uyum sürecinde sektörü, ilgili kurum ve kuruluşları nelerin beklediği de merak konusu. 

Konunun detaylıca tartışılması amacıyla 20 Mart 2008 Perşembe günü Esma Sultan Yalısı’nda biraraya gelen kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetim ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile akademisyenler bağımsız bir platformda bilgi alışverişinde bulundular.

PETDER (Petrol Sanayi Derneği) ve Otokar sponsorluğunda gerçekleştirilen organizasyonda; tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan araç, taşıt ve ekipmanlarındaki tasarım onaylarından kullanılan paketlerin üretiminden kullanılan malzemelere; ADR Konvansiyonu’na uyum sürecinde imalatçının, taşımacının, sorumluluklarından belgelendirme, gözetim ve denetim esaslarına kadar pek çok konu tartışıldı.

Almanya Ulaştırma Bakanlığı A33 direktörü Helmut Rein’in konuk konuşmacı olarak yer aldığı organizasyona; Ulaştırma Bakanlığı Kara Ulaştırma Gelen Müdür Yardımcısı Mehmet Nesip Kemaloğlu, Ulaştırma Bakanlığı Daire Başkanı Yılmaz Kılavuz, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Şube Müdürü Zühtü Bakır, PETDER Yönetim Kurulu Başkanı Melih Türker, Otokar A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Basri Akgül, Otokar A.Ş. İç Pazar Satış Birimi Yöneticisi ve TREDER ADR/ATP Komisyonu Başkanı Murat Tokatlı ve çok sayıda sektör temsilcisi katıldı.

PETDER önderlik yapmaya hazır  

PETDER Yönetim Kurulu Başkanı Melih Türker, PETDER üyelerinin yılda 22 milyon tonun üzerinde petrol ürününü karayolu ile taşıdığını ifade ederek, bu rakamın 2 milyon tankerin karayolunda yürümesi anlamına geldiğine dikkat çekti.

PETDER üyelerinin yılda 110 milyon kilometre yol kat ettiğini ve son iki yılda PETDER üyelerinin akaryakıt taşımacılığında ve terminallerde ölümle sonuçlanan herhangi bir kazaya sebebiyet vermediğini kaydeden Türker; “PETDER olarak ekipman, personel eğitimi, çevre ve güvenlik uygulamalarıyla kazaları en aza indirmeye çalışıyoruz. Tüm tehlikeli madde taşımacılığı teknolojilerini kullanıyoruz. Tüm bunların sonuçlarını da olumlu bir şekilde alıyoruz” dedi.

Melih Türker, PETDER olarak yönetmelik ve uyum sürecinde üzerlerine önemli sorumluluk düştüğünü, bu konuda önderlik yapmaya hazır olduklarını ifade etti. Atık motor yağlarını toplayarak, lisanslı tesislerde bertarafını sağladıklarını kaydeden Melih Türker, bu araçların ADR yönetmeliğine uygun olduğunun ve araçları kullanan şoförlerin de ADR eğitiminden geçtiklerinin altını çizdi.

ADR sertifikasyonu için teknik bir alt kadroya ihtiyacı gündemde

Otokar Genel Müdür Yardımcısı Basri Akgül de ADR’nin ilk bakışta akaryakıt ve otomotiv sektörünü ilgilendiren teknik bir konu gibi göründüğünü ancak tehlikeli madde taşımacılığının doğru yapıldığı takdirde; çevrenin korunmasına sağladığı katkı ile birlikte can ve mal güvenliğinin de sağlanacağını belirtti. Akgül, ADR’nin yeni teknolojilerle uzun vadede kaçakçılık ve ürün kalitesizliği gibi sorunları engelleyerek ekonomiye katkısı açısından önemli olduğu kadar, kritik de bir konu olduğunu vurguladı.

12 yıldır bu alanda hizmet verdiklerini ve Türkiye’yi ADR’li sertifikalarla tanıştıran firma olarak üzerlerine düşen sorumluluklarını yerine getirmeye çalıştıklarını söyleyen Akgül, şunları söyledi: “ADR’li tanker üreticilerini denetleyecek öncelikle bağımsız denetleme ekibinin olması gerekiyor. Aksi takdirde üreticiler önemli sorunlar yaşacak. Süreç için öncelikle uygulama ve kontrolden sorumlu olacak olan kurumların belirlenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Yönetmelik kapsamında Ulaştırma Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, ana sorumlu ve yönlendirici olarak görülse bile alt konuların takibi, kontrolü ve özellikle ADR sertifikasyonu için daha teknik bir alt kadroya ihtiyaç duyulacaktır. Biz, bu alandaki deneyimimiz ile önümüzdeki kısa süreyi en etkin şekilde değerlendirmek için Avrupa Topluluğu dahilindeki ülkelerin bağımsız denetim kuruluşları ile işbirliği ve destek alınması; tasarım, gözetim, test, sertifikasyon gibi bazı görevlerin bu kuruluşlara verilmesinin ülkemizin ADR’ye geçişini daha sorunsuz hale getireceği ve çözüm olacağı düşüncesindeyiz. İkinci konu, atılacak olan adımların belirlenmesi. Burada iki farklı açılım söz konusu. Bunlardan birincisi, etkin yaptırımların yapılması gerekliliğidir. Diğer açılım ise sektörde yapılmış ve yapılmakta olan yatırımlardan en etkin şekilde yararlanılmasıdır.”

Mesleki yeterlilik eğitimleri yönetmeliklere eklenecek

Kara Ulaştırma Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Nesip Kemaloğlu ise geçtiğimiz yıl sorumlu kurumların belirlenmesi ile ilgili bir anket çalışması yaptıklarını, bu anket çalışmasından elde edilen sonuçları diğer kurumların teknik ekipleri ile paylaştıklarını ve en kısa sürede bu çalışmayı tamamlayacaklarını söyledi. İkili görüşmeler tamamladıktan sonra ilgili kurumlarla konuya ilişkin üst düzey bir toplantı yapılarak yetki ve sorumlulukların belirleneceğini söyleyen Kemaloğlu, sürücülere yönelik verilecek mesleki yeterlilik eğitimlerinin ilgili yönetmeliklere ekleneceğini belirtti.

“Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde tüm taşıma türlerini kapsayan müstakil bir daire başkanlığının kurulması ile ilgili yeni bir yapı oluşturma çalışmalarımız devam ediyor” diyen Kemaloğlu, uzman eğiticilerin yetiştirilmesi ve denetçilerin eğitimi için yeni projeler üzerinde çalıştıklarına dikkat çekerek, dünyada terörün arttığı bir dönemde, tehlikeli maddelerin taşınmasında geçmiş dönemlere göre daha fazla özen gösterilmesi gerektiğini savundu.

Düzenlemeler en kısa sürede tamamlanmalı

Alman Ulaştırma Bakanlığı A33 Direktörü Helmud Rein de, Türkiye’nin tehlikeli madde taşımacılığı konusunda profesyonel ve uzman bir kadroya sahip olduğunu belirterek, gelişmelerden memnun olduğunu söyledi.

Kara, deniz ve nehir yolu ile tehlikeli madde taşımacılığı komisyonu başkanı olan Rein, taşımacılık konusunda genel yönetmelik ve kanunların haricinde tüm yönetmeliklerin Alman Ulaştırma Bakanlığı tarafından düzenlendiğini belirterek, Almanya’da ADR konvansiyonunun işleyiş şeklini katılımcılarla paylaştı.

Tehlikeli madde taşımacılığının yüzde 20’sinin demiryolu, yüzde 25’inin denizyolu ve yaklaşık yüzde 5’inin karayolu ile taşındığına değinen Helmud Rein, yaşanan ve yaşanabilecek olayların önlemini almak adına uluslararası ve ulusal bazda en erken sürede düzenlemelerin yapılması gerektiğini dile getirdi.

15-20 bin adet C yetki belgeli tanker 5 yıl zarfında değişmeli

Treyler Sanayicileri Derneği (TREDER) adına yaptığı konuşmada Türkiye’nin biran önce ADR ve ATP konvansiyonuna üye olması gerektiğinin altını çizen TREDER ADR/ATP Komisyonu Başkanı Murat Tokatlı, treyler ihracatında ciddi destek beklediklerini ve geçtiğimiz yıl 100 milyon dolarlık ihracat getirisi sağladıklarını vurguladı.

Tokatlı, ADR için önerilerini şöyle sıraladı: “En önemli hususlardan biri olarak tankerlerin kontrolünü yapacak bağımsız denetici kuruluşun biran önce belirlenmesi gerekiyor. Tescil sırasında karayolu uygunluk belgesinin yanında ADR sertifikasının da sunulması ve tanker üretimi için de Tip Onay Belgesi’nin yanında ADR sertifikasının alınması gerekiyor. Ayrıca, daha az bürokrasiyle uğraşmak için birden fazla denetim firmasıyla çalışılması gerekiyor. Fiyat uygulanmasına da dikkat edilmeli. Daha önce alınmış ADR sertifikaları geçerliliğini korumalı. Türkiye’de 15-20 bin adet C yetki belgeli tanker bulunuyor. Bunların 5 yıl zarfında değişmesi gerektiğini düşünüyoruz.”