İlaç Sektöründe Kilit Nokta Lojistik Hizmetler

İlaç lojistiği konusundaki sorunların ve çözüm önerilerinin masaya yatırıldığı konferansta başarılı projelere imza atan şirketlerin uygulama örnekleri de sunuldu.

Logistic Institute Turkey (L.I.T) Başkanı Arif Adnan Almeman ve Ekol Lojistik Genel Müdürü Cem Kumuk’un yaptıkları açılış konuşmalarıyla başlayan konferansta; ‘Rekabet Gücünün Artırılması İçin Lojistik Açılımlar’, ‘İlaç Lojistiği Genel Problemleri’ tartışıldı ve ilaç lojistiği uygulama örnekleri aktarıldı.

Ekol Lojistik Genel Müdürü Gem Kumuk, yaptığı konuşmada; ilacın taşınması aşamasında çok ciddi özen gösterilmesi gereken meta olduğunu vurgulayarak, Türkiye’de ilaç lojistiğinin çağdaş ve modern normlara ulaştırılması ve şartların iyileştirilmesinin gerekliliğinin altını çizdi. Her yıl milyonlarca dolar bedelindeki ilacın dağıtılmadığı için imha edildiğini ifade eden Kumuk, miadı dolan ilaçların gerçekten toplanıp toplanmadığı, ilacın soğuk zincir içinde nihai tüketiciye zamanında ulaşıp ulaşmadığının tespiti için doğru yapılan lojistiğin şart olduğunu söyledi.

İlaç lojistiği konusunda aşılması gereken daha çok mesafe olduğunu kaydeden Kumuk, depo yönetimi ve dağıtımda yasalardan da kaynaklanan sorunların bulunduğunu bildirerek, firmaların kalite ve sağlık standartlarında hizmet sunan lojistik hizmet sağlayıcılarla çalışmaları gerektiğini vurguladı.

İlaç lojistiğinde stratejik ortaklık önem kazanıyor

Açılış konuşmasının ardından geçilen ilk oturumda sektörde yaşanan sorunlar tartışılırken ihtiyaçlar ve çözüm önerileri de sunuldu. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği adına konuşan Hüseyin Mumcuoğlu, tedarik zincirinde dış kaynak kullanımı ve stratejik ortaklıkla ilgili bir konuşma yaptı.

Ana faaliyet sahasına odaklanma isteği, ölçek ekonomisi oluşturarak maliyet düşürme çabası, hizmet kalitesinin arttırılması ve hizmet seviyesinin yükseltilmesi, değişen pazar koşullarına uyum yeteneğini arttırmak gibi nedenlerle firmaların stratejik ortaklığa yöneldiklerini belirten Mumcuoğlu, ilaç sektöründe araştırma-geliştirmede bilgi birikimi ve kaynak optimizasyonu için, pazarlama-satışta insan kaynakları ve pazar bilgisinin coğrafi üstünlüğe dönüştürülmesi, tedarik zinciri yönetimi konularında da uzmanlıklardan yararlanarak rekabet gücünü artırmak için stratejik ortaklıklar kurulduğunu açıkladı.

Depolama ve nakliyenin ilaç lojistiğinde ortak kullanım alanı olduğunu ifade eden Mumcuoğlu, “Kaynakların optimum kullanımı, hizmet kalite ve seviyesinin yükselmesi, zaman ve hız faktörlerinden azami ölçüde faydalanmak, maliyet düşürme çabalarına katkı gibi unsurları ortak kullanımdan beklentiler olarak sıralayabiliriz. Atılması gereken adımları da; sektör paydaşları ve olası hizmet sağlayıcıların katılımıyla ilgili mevzuatın ihtiyaç ve imkanlarla uyumlu hale getirilmesi, sektör paydaşları ve hizmet sağlayıcıların imkan ve ihtiyaçlar çerçevesinde iş akışlarının modellemesi, kontrol, denetim ve geribildirim sürecinin tanımlanması olarak sıralayabiliriz” dedi.

Sağlık Bakanlığı ‘İlaç Takip Sistemi’ çalışmasını başlatıyor

Sağlık Bakanlığı İlaç Eczacılık Genel Müdür Yardımcısı Halil Akar ise, Bakanlık olarak dağıtım yönetmeliğini değiştirmek için çalışmalar yürüttüklerini söyledi. “İlaçla ilgili dağıtım yönetmeliği hazırlayacağız ve ‘mümessil ecza depoları’ denilen bizim uydurduğumuz kavramı da kaldırmayı düşünüyoruz” diyen Akar, sektöre ilişkin sahte ilaç, miadı dolanların bertaraf edilmesi, depo ve dağıtım ağı sorunlarının bulunduğunu kaydederek bunların önüne geçmek için ‘İlaç Takip Sistemi’ adı altında bir çalışma başlattıklarını söyledi. Bu sistem ile ilacın son kullanıcı olan hastaya doğrudan ulaşacağını ve eczacıların kupür kesme işlemlerinden kurtulacaklarını kaydeden Akar, bu sistemin düzgün işlemesi için lojistik hizmetin gerekliliğine dikkat çekerek, lojistikçinin bir metanın nasıl taşınacağını en iyi bilen kişi olduğunu bildirdi.

Hastanelerdeki ilaç lojistik süreçlerinden ve bu sürecin zorluklarından söz eden Acıbadem Sağlık Grubu Satın Alma ve Lojistik Direktörü Hüseyin Çelik de, eczane depo alanlarının sınırlı olması, beklenmeyen tedavilerde yaşanan belirsizlikler, raf ömrü takibi sorunu ve tali depolar yüzünden stok takibinde sorun yaşadıklarını belirtti. Sipariş sürecinde ise; fiyat takibi, siparişlerin sözlü ‘okuma’ usulüyle yapılması, sık talep yapılması ve mal fazlalarının takibi konularında sorun yaşandığını ifade eden Çelik, yanlış, miadı geçen ya da soğuk zinciri kırılan ürünlerin hastanelere gelmesinin mal kabulünde problem yarattığını açıkladı.

Çelik, Ecza Depoları Yönetmeliği 9. maddesi: özel poliklinikler ve tıp merkezleri için satış yetkisi verilmesi ve talep bazında barkodlamaya geçişin çözümü bekleyen yasal zorunluluklar olduğunu söyledi.

İşbirlikçi yeni iş modelleri sektöre fayda sağlıyor

İlaç lojistiği ile ilgili uygulama örneklerinin de aktarıldığı konferansta Ekol Lojistik Süreç Geliştirme ve Tasarım Yöneticisi Murat Boğ ve Farma Lojistik, Lojistik Hizmetler Müdürü Mehmet Songür, Farma Lojistik için Ekol tarafından hayata geçirilen ilaç dağıtım projesi ile ilgili ortak bir sunum gerçekleştirdiler.

Proje sonrasında Farma Lojistik’in üçüncü parti şahıslara da ilaç satar hale geldiğini ve bunların da tüm operasyonunu Ekol Lojistik’in üstlendiğini kaydeden Songür, proje sonrasında lojistik faaliyetlerin konsolide edildiğini ve ürünlerin şubelere bir gün önceden ulaşır hale geldiğini bildirdi. Stok seviyelerinin de düştüğünü belirten Songür, Ekol Lojistik’in gerekli durumlarda evrak yönetimi, üçüncü parti lojistik dağıtım, soğuk zincir yönetimini yaptığını açıkladı.

Uygulamaların uzmanlık gerektirdiğini ifade eden Songür, yazılım-teknoloji bilgisi ve yatırım yapma isteğini görünce operasyon kısmını Ekol’e devrettiklerini söyledi.

Proje ortak hedeflerini aktaran Murat Boğ, ilacın güvenilir koşullarda depolanması ve taşınması, sektörün planlı ve verimli çalışmasına katkıda bulunmak, işbirlikçi yeni iş modelinin uygulamasını gerçekleştirmek gibi ortak hedeflerle projeye başladıklarını kaydetti. Mal kabulü, depolama, lot-miad takibi, sipariş yönetimi ve depo yönetimi konularının proje süreçlerini oluşturduğunu belirten Boğ, proje sonrasında; Farma Lojistik’in pazar payının yüzde 6.9’dan 9.0’a yükseldiğini ve ortalama stok haftalarında düşüş yaşandığını bildirdi. 

Selco Kurucu Ortağı Murat Güventürk’ün ‘İlaç Lojistiğinde Genel Trendler’ başlıklı bir sunum yaptığı konferansta, SAP Türkiye, Satış Destek Yöneticisi Uğur Candan, ilaç lojistiği için SAP’nin çözümlerinden söz etti.  

İlaç sektöründe lojistik maliyetlerin cirodaki oranı yüzde 1

Hedef Alliance Holding A.Ş. Şube Müdürü Ferit Şahin de yaptığı konuşmada ecza depolarının lojistik problemlerini aktardı.

Pazarın genel halini değerlendiren Şahin, 100 yabancı 143 üretici ve ithalatçı firmanın bulunduğu sektörde dağıtım kanallarından 22 bin 521 eczaneye dağıtılan ilacın eczanelerden son tüketiciye ulaştığını açıkladı.

Sektördeki ana dağıtım kanallarının şubelerinin, toplam ilaç tüketiminin yüzde 90’ını oluşturan 56 ilde bulunduğunu ve diğer illere ise, şubelerin bulunduğu illerden hizmet verildiğini ifade eden Şahin, personel maliyetleri haricinde lojistik maliyetlerin cirodaki oranının yüzde 1’e yakın olduğunu söyledi.

İlaç lojistiğindeki sorunlara değinen Şahin, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Ambar taşımacılığı, sektördeki sorunlar arasında yer alıyor. Araçların eski model olması, sağlıksız taşıma koşulları, eğitimsiz personel istihdamını ambar taşımacılığı başlığı altındaki sorunlar olarak dile getirebiliriz. Dağıtım kanalları tarafından verilen hizmetten dolayı eczaneler siparişlerinin büyük kısmını acil sevkıyat ile talep etmektedirler. Eczane

stok seviyesi 1 ayın altına düşebilmektedir. Yine pazarın yoğun olduğu bölgelerde depo yeri bulma problemi, lojistik faaliyetlerde ciddi maliyet artışlarına neden oluyor. Teknolojik yatırımların geri dönüş süresinin uzunluğu, yatırım kararlarını zorlaştırıyor. Ayrıca Karayolu Taşıma Kanunu’nun bazı maddeli yüzünden de lojistikte sorun yaşanıyor. Kanunda teorik uygulama ile pratik uygulama arasındaki farklılıklar, taşıt kartı çıkartmadaki bürokratik zaman problemleri ve ticari araçların büyük şehirlerdeki bazı bölgelere girme yasağı bu sorunlara neden oluyor.”

Almeman: “Sağlık gibi kritik bir pazarın regüle edilmemesi düşünülemez”

Konferansın bitiminin ardından bir değerlendirme yapan L.I.T. Başkanı Arif Adnan Almeman, ne kadar iyi üretilirse üretilsin iyi korunmayan, elleçlenmeyen ve taşınmayan hiçbir ürünün nihai tüketiciye sağlıklı ulaşamayacağını söyledi. Bu durumun ilaç lojistiğinde daha da önem kazandığını vurgulayan Almeman, “IMS tarafından izlenebilen verilere göre 2007 sonu itibari ile satışı beklenen yaklaşık 1,4 milyar kutunun en az 2 kez hareket gördüğü bir lojistiğin cesameti ortadadır. Fakat hala bir kısım lojistiğin ambar ve kargo ile yürütülmesi de işin vahametine işaret etmektedir” dedi.

İlaç sektörünün dünyada silah endüstrisinin ardından ikinci büyük sektör olduğunu belirten Almeman, “Genel anlamda lojistik, Ar-Ge ve satış/pazarlama ile birlikte ilaç endüstrisi üç önemli dış kaynak kullanım alanı içinde bulunmaktadır. Bu tespitler ilaç lojistiğinin önemini açıkça ortaya koymaktadır. Fakat Türkiye’de var olan durum bu gerçeği tam olarak yansıtmamaktadır. İlaç lojistiğinde ihtisas yapmış lojistik firmalarının ve işbirliklerinin azlığı buna delil teşkil etmektedir. Bir ülkenin ekonomik özgürlüğü için lojistiğin önemi tartışılmaz. Ekonomik özgürlük en yalın olarak satacak ürün ve satılacak pazarların olması ile sağlanır. Sağlık gibi kritik bir pazarın regüle edilmemesi ise düşünülemez. Çok basit bir gerçek; gelecekte müşteriye erişim kanallarını elinde tutmak bir firma için hatta bir ülke için en stratejik önceliklerden birisi olacaktır. Lojistiği elinde tutanlar, ürünlerin pazar (dolayısıyla marka) hakimiyetini yani geleceklerini ellerinde tutarlar” şeklinde konuştu.