İSTANBUL Ticaret Odası (İTO) 26 No.lu Gümrük Müşavirleri Komitesi, 17 Şubat 2011 tarihinde mesleki sorunlar ve haksız rekabetin tartışıldığı bir zümre toplantısı gerçekleştirdi. Türkiye ticaretinin büyük bölümünün gerçekleştiği İstanbul’da Gümrük ve Muhafaza Başmüdürü olarak göreve yeni başlayan Tevfik Usta’nın da konuşmacı olarak yer aldığı toplantıda, Usta ağırlıklı olarak gümrük müşavirlerinin sorunlarını dinledi.

İTO 26 Nolu Gümrük Müşavirleri Meclis Komitesi ve Meclis Üyesi Bülent Onaran’ın oturum başkanlığı yaptığı toplantıda, İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürü Tevfik Usta yanında İzmit Gümrük ve Muhafaza Başmüdürü Faruk Töremiş ve İTO 26 No.lu Gümrük Müşavirleri Meslek Komitesi ve Meclis Üyesi Esen Yağcı da yer aldı. 

Toplantının açılış konuşmasını yapan İTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Şekip Avdagiç, Türkiye ekonomisindeki gelişmelerden söz ederek bu gelişime paralel olarak artan ticaretin sağlıklı işleyebilmesi için gümrüklerin önemine değindi. Son küresel finans krizinin sağlıklı dış ticaretin önemini bir kez daha ortaya koyduğunu vurgulayan Avdagiç, Türkiye’nin son yıllardaki büyük sıçramasında dış ticaretin büyük etkisi olduğunu ifade ederek şunları söyledi: “Ülkemiz bu gün dünyanın 32’nci büyük ihracatçısı. Türkiye’nin dünyanın 17’nci büyük ekonomisi olduğu düşünüldüğünde hem ithalatta hem ihracatta alınması gereken yol var. Somut olarak şunu belirtmek mümkün 2001 yılından sonra 2002 ve 2010 yılını karşılaştırdığımızda ihracatçı firma sayısında yüzde 53 (48 bin firma) ithalatçı firma sayısında da yüzde 52 artış (59 bin firma) olurken ihracatın artış oranı yüzde 316 ithalatın ise yüzde 360 oldu. GSMH artışı da yüzde 300 oldu. Bu rakamlar bize 2001 krizinden sonra Türkiye ekonomisine iki Türkiye ekonomisinin dahil olduğunu gösteriyor. Bize göre bu rakamlara ulaşmada gümrüklerin önemi büyük. Türkiye gümrükçüleri ile büyüyecek.”

Her ülkenin kapısını açacak olan anahtarın Türkiye’de olduğunu belirterek Asya ve Avrupa yanında Afrika’da dahil üç noktanın buluşma kavşağı olduğunu söyleyen Avdagiç, Türkiye’nin ekonomik kalkınma ve refaha ulaşmasının yolunun sıhhatli ve verimli gümrüklerden geçtiğinin altını çizdi. Gümrüklerin fiziksel yapısından mevzuatına kadar ithalat ve ihracat ile ilgilenenler için büyük öneme sahip olduğunu kaydeden Avdagiç, “Gümrük bu ülkenin dünyaya açılan penceresidir. Gümrüklerle ilgili kurumların ve gerekse bizlerin yaptıkları ile bu pencere ya apaydınlık bir dünyaya tüm şeffaflık ve kolaylıkla açılacak ya da perdeleri sımsıkı örtülmüş güneşe hasret bir yapıya dönüşecek. Gümrüklerimiz modernleştikçe, teknolojik bir yapıya büründükçe ve personeli daha eğitimli bir hale geldikçe Türkiye ekonomisi için son derece verimli ve kalıcı hizmetlere imza atılacaktır” dedi.

Usta: “İnisiyatif kullanan idareciler şart”

Göreve yeni başlayan İstanbul Gümrük ve Muhafaza Başmüdürü Tevfik Usta, gümrüklerde görünen manzara ile ilgili açıklama yaparak, birikmiş sorunların var olduğunu ve kamu idarelerindeki boşluğun büyük olumsuzluklara mal olduğunu belirtti. “Yani yapacak çok işimiz var ancak baktığımız zaman başaramayacağımız hiçbir şey olmadığını da görüyoruz” diyerek konuşmasına başladı.

Toplantıya gündemsiz ve önyargısız olarak katıldığını ve asıl amacının gümrük müşavirlerinin sorunlarını ve çözüm önerilerin dinlemek olduğunu özellikle vurgulayan Usta, toplantıya katılan gümrük müşavirlerini dinledikten sonra sorunlarla ilgili açıklamalarda bulundu.

Sorunların birkaç ortak noktada birleştiğini ifade eden Usta, öncelikli olarak işlem süreçlerinde bir standart yakalanmaması konusunu ele aldı. Gümrüklerdeki işlemlerin süresinde ortak standart yakalanmaması konusunun temel olarak üzerinde çalışılması gereken konulardan bir tanesi olarak nitelendiren Usta, başmüdürlüğe bağlı bütün idarelerde aynı şekilde bir çalışma standardı yakalamaya çalışacaklarını söyledi. İnisiyatif kullanan idareciler konusuna da değinen Usta, şunları söyledi: “İnisiyatif kullanan idareciler şart. Bir olumsuzluk olduğu zaman maalesef herkes o olumsuzluğu kendine rehber ediniyor ve inisiyatif kullanmaktan kaçınıyor. Bu konuda üstlerimiz bizi nasıl teşvik ediyorsa biz de emrimizdeki insanları teşvik etmeye çalışıyoruz ama yerine göre çok da başarılı olduğumuz söylenemez. Ancak bu konuda çok gayret ettiğimizi de ifade edeyim. Ben ‘muayene memuru bize sormadan beyannamenin arkasını yazmasın’ ifadesini şiddetle reddediyorum. Gümrük idaresinde bir işlem başladığı zaman muayene memuru nasıl karar verdiyse o sürecin kesinlikle devam etmesi lazım. Bunun tersi durum çok olumsuzluklara yol açıyor. Biz ‘bu beyanname neden birkaç gün bekliyor’ diye sorduğumuz zaman, memurdan ‘bir sorun tespit ettim, mükellef gelmedi, sorunu soracaktım, yanıtını alacaktım, ona göre işleme devam edecektim’ ifadesiyle karşılaşıyoruz. Ben mükellefle, gümrük müşaviriyle, ithalatçıyla, ihracatçıyla diyalog kurularak sorunu çözme anlayışına şiddetle karşıyım yani.” 

Yetkisiz iş takibi konusu ile ilgili olarak da İstanbul’da böyle bir durum olduğunu söyleyen Tevfik Usta, 30-40 yıldır gümrüklerde çalışan yetkisiz insanlar olduğunu ve bunun fiili bir yapıya büründüğünü söyleyerek, Gümrük Müsteşarlığı’nca bu konu ile ilgili bir çözüm üretilmesi konusunda çalışmalar yapıldığı bilgisini verdi. 

“Sorunlar belirli bir yerde kümeleniyorlar, 5-6’yı geçmiyorlar. Bu sorunlar dünden bu güne yeni olan sorunlar değil. Sorunlar hep geçmişten gelen sorunlar ama çözeceğiz. İdarecilik değil yöneticilik yapmaya geldim” diyen Usta, web sitesi kurulması, kamera sistemleri, turnike oluşturulması gibi çalışmaların öncelik vermeyi düşündüğü çalışmalar olarak aktardı. Usta, şeffaflık, açıklık ve teknolojik imkanlardan olabildiğince faydalanmanın başarı getireceğini kaydetti.

Gümrük müşavirleri haksız rekabetten şikayetçi

İTO 26 No.lu Gümrük Müşavirleri Meslek Komitesi ve Meclis Üyesi Esen Yağcı ise haksız rekabet konusuna değindikten sonra gümrüklerdeki sistemlerde yaşanan sıkıntılar ve bunun yanında sistemlerde yapılan değişikliklerde gümrük müşavirlerinin bilgilendirilmemesinin yarattığı sıkıntıdan söz etti. 

Haksız rekabete bir anlamda gümrüklerin de taraf olduğunun altını çizen Yağcı, bunun giderilmesine yönelik bir çalışmanın da yapılması gerektiğini kaydetti.

Gümrük müşavirlerinin fiyatların çok altında işlem yapmaya zorlandıklarını ve bir anlamda hem mali açıdan hem hukuki anlamda risk altında olduklarını kaydeden Yağcı, “Birde ciddi anlamda kıdem tazminatları var, vergi yükü var. Bizim gümrük idarelerimizden bu konuda destek almamız lazım. İşletmelerimizi döndüremiyoruz. Biz bu sıkıntıları yaşarken bir de idare de haksız rekabete konu olacak davranışlar içinde olursa zaten bu mesleği yapma şansımız yok” dedi.

Geçtiğimiz günlerde kamuoyuna iki gün diye yansıyan gümrüklerdeki sistem arızasının aslında 10 günlük sürelere yayıldığını ve ciddi sıkıntılar yaşandığını ifade eden Yağcı, “Sistemlerin arıza yapması ekonomik açıdan bizleri etkiliyor ve bunların giderilmesini istiyoruz. Artık sağlığımızı kaybetmek durumundayız. Buna neden olan en büyük sorun da gümrük idarelerindeki sistem arızaları. Biz bunları yaşamak istemiyoruz. Topyekun müşavirliği ile taşrası ile gümrük idaresi ile birlikte bir açılım yapılmalı. Her şey konuşulmalı. Böyle bir ortam sağlanırsa mesleğimizi daha düzgün bir şekilde yapabiliriz. Ayrıca bazen sistemde bizim bilgimizin dışında işlemler oluyor bu da bizim sıkıntı yaşamamıza neden oluyor” diye konuştu.

İzmit Gümrük ve Muhafaza Başmüdürü Faruk Töremiş ise gümrük müşavirlerinin dirayetli ve cesaretli müdürler istediklerini hatırlatarak, bunun tek taraflı olmadığını ve kendilerinin de dirayetli ve cesaretli gümrük müşaviri istediklerini ifade ederek, şunları söyledi: “Muayene memuru direk müzakeresini yazsın o müzakereye itirazınız varsa hukuki gerekçenizle beraber kademe kademe ilerleyin. Şunu da söylüyorum: Haklı olduğunuz mahkeme kararı ile tescillenmiş ise eğer idare de bunu reddetmiyorsa, tazminat davası da açın. Cesaret tek taraflı olmaz sizden de cesaret istiyoruz biz. Yani gümrük müşavirlerinden idarenin yaptığı fiili uygulamaları tasdik eden, kabullenen, kendi arasında konuşan müşavirlik camiası ben istemiyorum. Yani bizim hatamızda, haklı olduğunuza inandığınız anda sonuna kadar haklarınızı savunun.”